Skóra wrażliwa | Kompendium wiedzy: objawy, pielęgnacja, zabiegi

Skóra wrażliwa – co to znaczy?

Choć w języku potocznym wyrażenie to występowało od zawsze, badania kliniczne nad problemem skóry wrażliwej to dorobek ostatnich kilkudziesięciu lat nauki. W kosmetologii i dermatologii terminem “skóra wrażliwa” określamy skórę na ciele, twarzy oraz na głowie, która nadmiernie reaguje pod wpływem różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. W młodzieżowym języku powiedzielibyśmy, że taka skóra to królowa dram. 😉 Błahe z pozoru rzeczy mogą doprowadzić ją na skraj rozpaczy!

Taki typ skóry występuje w populacji coraz częściej. Obecnie mówi się, że niemal połowa ludzkości zamieszkująca uprzemysłowione rejony świata zmaga się choćby czasowo z nadwrażliwością skóry. Statystycznie na takie problemy nieco częściej skarżą się kobiety, a porą roku, w której objawy ulegają zaostrzeniu jest lato. Przyczyną jest niekorzystne działanie promieniowania UV, a także szereg charakterystycznych dla tego okresu zjawisk: ugryzienia owadów, wysokie temperatury, suche powietrze, zwiększona praca gruczołów potowych.

“Skóra wrażliwa” to skóra na ciele, twarzy oraz na głowie, która nadmiernie reaguje pod wpływem różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych.

Skóra wrażliwa – objawy

Objawami skóry wrażliwej mogą być m.in. zaczerwienienie, pieczenie, swędzenie, a nawet ból. Taka skóra źle reaguje na dotyk, zmianę temperatury, nowe produkty kosmetyczne a nawet zmianę wody.

Skóra wrażliwa z reguły ma osłabiony płaszcz hydrolipidowy, co z kolei ułatwia rozwój zakażeń. Często pojawiające się krostki, długo gojące się rany czy podrażnienia powstające po goleniu to jedne z czytelnych sygnałów, że skóra wymaga dodatkowego wsparcia.

Kolejne charakterystyczne objawy skóry wrażliwej to uczucie napięcia i dyskomfortu. Mogą się one pojawiać w ciągu dnia np. po wyjściu na wiatr czy mróz lub po wyjściu spod prysznica. Te nieprzyjemne doznania trudno sklasyfikować jako ból, choć nasza podświadomość wciąż odbiera informacje o problemach w obrębie skóry.

OBJAWY SKÓRY WRAŻLIWEJ:

• nadwrażliwość na dotyk, zmianę temperatury, nowe produkty pielęgnacyjne, zmianę wody
• negatywny wpływ emocji (stres) i czynników hormonalnych (np. zmiany w obrębie cyklu miesięcznego kobiet) na stan skóry
• swędzenie, napięcie, pieczenie: po kontakcie z detergentem, po wyjściu na wiatr, mróz, po kąpieli w morzu czy chlorowanym basenie
• suchość, skłonność do łuszczenia, ale też łojotok
• skłonność do powstawania podrażnień po goleniu, wysoka reaktywność na zabiegi kosmetyczne
• częste powstawanie krostek, długie gojenie się ran, łatwo pojawiające się siniaki i zadrapania
• dyskomfort, uczucie ściągnięcia, także po aplikacji makijażu lub gdy nosimy obcisłe ubrania

Skóra wrażliwa – przyczyny

Wrażliwość skóry to bardzo złożona kwestia, na którą wpływ mają czynniki genetyczne, neurosensoryczne, środowiskowe i inne. Badania mikroskopowe wykazały, że posiadacze skóry wrażliwej najczęściej mają rozszerzone naczynia krwionośne w skórze właściwej. Zaobserwowano w ich obrębie wycieki limfocytów, choć nie są to znaczne odchylenia od wartości uznawanych za normę. Inne badania dowiodły zaś, że u osób ze skórą wrażliwą częściej obserwuje się zaburzenia neurosensoryczne i nadmierną syntezę neuropeptydów. Związki te są odbierane przez receptory czuciowe rozmieszczone w skórze. Ich wysokie stężenie odbierane jest przez mózg jako wrażenia bólowe, a skóra poddana takim bodźcom czerwieni się.

W języku naukowym skórą wrażliwą określa się skórę, która charakteryzuje się obniżonym progiem tolerancji na działanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Pomimo braku jednoznacznej przyczyny jej występowania, badania pozwoliły na ustalenie kilku cech wspólnych, występujących u wszystkich osób z cerą wrażliwą.

ZABURZENIA FUNKCJI OCHRONNYCH

Skóra wrażliwa charakteryzuje się uszkodzeniami bariery naskórkowej. To niewidoczne gołym okiem “dziury” w płaszczu hydrolipidowym, stanowiącym barierę między skórą a środowiskiem zewnętrznym. Skutkiem tego jest zaburzenie funkcji ochronnych skóry.

Niekompletny płaszcz hydrolipidowy ułatwia wodzie ucieczkę z naskórka, co z kolei prowadzi do przesuszenia skóry, jej nieprzyjemnego pieczenia i innych symptomów nadwrażliwości.

Kolejną konsekwencją zaburzonych funkcji bariery naskórkowej jest zwiększona podatność na rozwój różnego rodzaju dermatoz. Skóra wrażliwa często współistnieje ze stanami chorobowymi takimi jak: atopowe zapalenie skóry, trądzik różowaty, łojotokowe zapalenie skóry, a także wieloma alergiami.

Nadwrażliwość a alergia – czy zawsze idą ze sobą w parze?

Choć skóra wrażliwa i skóra alergiczna prezentuje szereg podobnych objawów (od zaczerwienia, poprzez świąd, łuszczenie, na opuchliźnie kończąc) nie należy utożsamiać tych dwóch pojęć.

Zasadnicza różnica wynika z przyczyny opisanych wyżej reakcji. W przypadku skóry alergicznej, niepożądane reakcje wywoływane są przez konkretne substancje oddziałujące na organizm. Na skutek ekspozycji na alergen (na przykład ekstrakt z róży zawarty w kosmetyku) skóra manifestuje reakcję alergiczną, za którą odpowiada szereg mechanizmów odpornościowych. Podobnie może wyglądać skóra osoby wrażliwej np. po wytarciu mokrego ciała ręcznikiem, ale nie oznacza to, że jest się uczulonym na wodę czy bawełniany ręcznik.

Skóra wrażliwa a skóra naczynkowa

W uproszczeniu można powiedzieć, że każda skóra naczyniowa jest skórą wrażliwą, ale nie każda skóra wrażliwa jest naczyniową.

Skóra naczynkowa to wyjątkowy “przypadek” skóry wrażliwej.

Skóra naczynkowa, a dokładniej – skóra płytko unaczyniona, to przypadłość, a nie jednostka chorobowa. Naczynia krwionośne są mało elastyczne, dlatego pod wpływem przyspieszonego przepływu krwi łatwo się rozszerzają, co na skórze obserwujemy jako intensywny rumieniec. Najczęściej u osób ze skórą wrażliwą z wiekiem pojawia się także podtyp naczyniowy, choć nie jest to regułą.

Przejściowe zaczerwienienie jest zjawiskiem całkowicie naturalnym, zależnym nie tylko od specyficznej dla nas budowy skóry. Czerwienimy się pod wpływem emocji, choroby, zmiany temperatury czy po zjedzeniu ostrej potrawy. U osób z cerą naczynkową taki rumieniec pojawia się dużo szybciej i zostaje widoczny znacznie dłużej.

Jeśli naczynia krwionośne w znacznym stopniu utraciły zdolność do kurczliwości mamy do czynienia z tzw. rumieńcem utrwalonym. Brak dostatecznej troski i właściwej pielęgnacji najczęściej prowadzi do powstania teleangiektazji (widocznych na skórze jako czerwone pajączki), a a nawet choroby zapalnej, czyli trądziku różowatego.

Osoby o cerze naczynkowej z całą pewnością są także posiadaczami cery wrażliwej i powinny się stosować do przedstawionych niżej zasad pielęgnacji.

Co było pierwsze: trądzik czy nadwrażliwość?

Skóra wrażliwa trądzikowa to problematyczne połączenie. Aby ułożyć odpowiedni plan pielęgnacji takiej cery, należy najpierw zastanowić się, który problem był pierwszy.

W scenariuszu, w którym to trądzik jest wyjściowym problemem, najczęściej mamy do czynienia z uwrażliwieniem się skóry na skutek nieprawidłowej pielęgnacji domowej i zbyt inwazyjnych metod leczenia trądziku. Skóra zmagająca się z aktywnymi stanami zapalnymi z czasem staje się coraz bardziej wrażliwa, a jej funkcje obronne upośledzają się. Dodatkowo sprawę komplikują popularne drogeryjne kosmetyki dedykowane problemom trądzikowym. Najczęściej ich receptury oparte są jedynie o składniki wysuszające i odkażające, co prowadzi do przesuszenia, a w dalszej konsekwencji – do uwrażliwienia skóry.

Jeśli natomiast pierwotny problem stanowi nadwrażliwość skóry, trądzik najczęściej powstaje na skutek nieprawidłowego demakijażu. Bywa, że osoby o cerze wrażliwej nie potrafią wykonać go prawidłowo, ponieważ po dokładnym umyciu skóry mocnym detergentem czują silne ściągnięcie i dyskomfort. Niedokładny demakijaż jednak to prosta droga do rozwoju trądziku, który z kolei zwiększa problemy z nadwrażliwością skóry. Tutaj koło się zamyka, a jego złamanie wymaga nierzadko wielu miesięcy skrupulatnych działań zarówno w gabinecie dermatologa i kosmetologa oraz sumiennej pielęgnacji w domowym zaciszu.

Posiadacze cery wrażliwej są predysponowani do rozwoju bakterii trądzikowych, które z kolei dodatkowo uwrażliwiają skórę. Takie połączenie wymaga wyjątkowego traktowania, ponieważ z reguły terapia trądziku wykorzystuje składniki aktywne wzmagające problemy nadwrażliwości i na odwrót. Cera wrażliwa trądzikowa wymaga więc bardzo indywidualnego podejścia i dużej dawki cierpliwości. Spokojnie, pomożemy! 🙂

W literaturze wyodrębnia się czwarty podtyp: skóra normalna, choć w praktyce spotyka się go rzadko. Taką skórę zazwyczaj mają dzieci po okresie niemowlęcym, ale przed okresem dojrzewania. Wśród dorosłych osób odsetek tych z normalnym typem skóry jest niski. Statystycznie najwięcej osób ma cerę mieszaną, najczęstsze podtypy zaś to: wrażliwy, odwodniony i zanieczyszczony.

Jak dbać o skórę wrażliwą?

Skoro wiemy już, jakie są przyczyny i objawy wrażliwości skóry, pora omówić dokładnie jej pielęgnację. Pamiętaj jednak, że nasze rady to tylko drogowskazy. Nie każdemu służyć będą wszystkie z przedstawionych poniżej wskazówek, dlatego przy wprowadzaniu wszelkich zmian uważnie obserwuj swoją skórę!

PRÓBA UCZULENIOWA

Absolutnie koniecznym krokiem przed użyciem jakiegokolwiek nowego kosmetyku czy preparatu jest wykonanie próby uczuleniowej. Oczywiście zalecamy to każdemu, nie tylko posiadaczom cery wrażliwej.

Jeśli jednak Twoja skóra jest wrażliwa, podejdź do tego punktu naprawdę sumiennie. Przed aplikacją nowego produktu na większą partię ciała, nałóż odrobinkę np. na zgięcie łokcia lub za uchem i uważnie obserwuj to miejsce. Jeśli w ciągu 24 godzin pojawią się jakiekolwiek niepokojące reakcje – krostki, zaczerwienie, pieczenie, łuszczenie – lepiej omijaj testowany kosmetyk szerokim łukiem. Pamiętaj, że w większości drogerii i perfumerii możesz poprosić obsługę o próbkę lub tester każdego produktu. Testując kosmetyk przed zakupem zatroszczysz się zarówno o swoją skórę jak i portfel.

DEMAKIJAŻ – SKUTECZNY I DELIKATNY

Jak już wspomnieliśmy w akapicie o cerze trądzikowej, dokładny demakijaż jest kluczowym elementem prawidłowej pielęgnacji skóry. W przypadku cery wrażliwej najlepiej sprawdza się dwuetapowe oczyszczanie skóry metodą OCM.

Pamiętaj, aby po kontakcie skóry z wodą użyć delikatnego toniku, który przywróci fizjologiczne pH i wspomoże odbudowę naruszonego płaszcza hydrolipidowego. W tej roli doskonale sprawdzają się nasze naturalne hydrolaty.

Istotną kwestią jest także to, jak postępujemy ze skórą tuż po umyciu. Nie należy pozostawiać jej wilgotnej, ponieważ parująca z powierzchni skóry woda wzmaga uczucie suchości. Złym pomysłem jest też energiczne tarcie ręcznikiem, zwłaszcza takim o wydatnej fakturze. Najodpowiedniejszy będzie gładki, bawełniany materiał, którym nie należy pocierać skóry, a jedynie delikatnie odsączać nim wilgoć. Szczególnie polecamy tetrowe pieluszki dla niemowląt – są tanie, łatwo dostępne i niewielkie. Zmieszczą się do każdej podróżnej walizki, a w dodatku wytrzymują pranie w wysokich temperaturach.

OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA PRZEZ CAŁY ROK

Skóra wrażliwa szczególnie potrzebuje ochrony przed słońcem. Jego działanie potęguje niepożądane objawy, a w dodatku przyspiesza starzenie się. Pamiętaj, aby codziennie używać kremu z wysokim faktorem SPF – 30 lub 50.

ODŻYWIENIE I REGENERACJA

Skóra wrażliwa wymaga od nas szczególnego wsparcia. Zadbaj o dostarczenie jej niezbędnych składników wraz z kremami, serami i mleczkami. Więcej szczegółowych informacji o kosmetykach dla cery wrażliwej znajdziesz niżej.

UNIKAJ PODRAŻNIEŃ

Uważnie obserwuj swoją cerę i wyciągaj wnioski. Co jej szkodzi, a co jest zupełnie neutralne?

Z reguły osoby z cerą wrażliwą powinny unikać ostrych potraw, nagłych skoków temperatur, chlorowanej i słonej wody i wielu innych czynników. Problematyczne mogą być więc takie przyjemności, jak kąpiel w basenach termalnych czy seanse w saunie.

Wybierając się na spacer w wietrzny lub zimny dzień, pamiętaj o stosowaniu kremu ochronnego. Nakładaj go nie tylko na twarz, ale także na dłonie i inne odsłonięte miejsca. W zimie pamiętaj o zakładaniu rękawiczek z naturalnych materiałów (wełna lub bawełna). Unikaj akrylowych ubrań, które nie odprowadzają na zewnątrz powietrza i bakterii, dlatego sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów, które na cerze wrażliwej mogą wyrządzić więcej szkód.

OSTROŻNIE ZE ZŁUSZCZANIEM

Skóra wrażliwa zdecydowanie nie lubi agresywnego złuszczania. Zrezygnuj więc z peelingów mechanicznych, zwłaszcza gruboziarnistych. Zamiast nich wybieraj delikatne preparaty enzymatyczne.

Uważaj także na wszelkiego rodzaju gadżety do mycia skóry – rękawice, gąbki syntetyczne, gąbki typu konjac czy szczoteczki soniczne. Do prawidłowego oczyszczenia skóry w zupełności wystarczą tylko Twoje dłonie, a tego rodzaju dodatki, zwłaszcza stosowane codziennie, mogą wywoływać niepotrzebne podrażnienia i zbyt mocno złuszczać skórę.

Jeśli chcesz spróbować peelingów kwasowych, koniecznie skonsultuj to z doświadczonym kosmetologiem i/lub dermatologiem. Nie stosuj kosmetyków do pielęgnacji domowej na bazie kwasów, ponieważ mogą one wyrządzić więcej szkody, niż pożytku. Dopiero gdy w warunkach gabinetowych upewnisz się, że Twoja wrażliwa skóra dobrze znosi peelingi chemiczne, pomału wprowadzaj je do codziennej pielęgnacji domowej.

Kosmetyki dla skóry wrażliwej

Dobierając kosmetyki dla skóry wrażliwej, szczególną uwagę powinniśmy poświęcić ich składom. Poniżej znajdziesz listę substancji, na które lepiej uważać!

SKŁADNIKI KOSMETYCZNE NIEWSKAZANE DLA SKÓRY WŁAŚCIWEJ:

• Alcohol Denat, Isopropyl Alcohol, Alcohol/Ethanol/Ethyl Alcohol – alkohole te mają właściwości bakteriobójcze, ale dodatkowo wysuszają i uwrażliwiają skórę. Unikaj ich zwłaszcza w tonikach, serach i kosmetykach do golenia
• Sodium Lauryl Sulfate (SLS), Sodium Laureth Sulfate (SLES), Ammonium Lauryl Sulfate (ALS), Ammonium Laureth Sulfate (ALES), Magnesium Laureth Sulfate (MLES) – to silne detergenty anionowe. Skutecznie pozbywają się brudu i dają spektakularną pianę, ale niestety są drażniące dla skóry, zwłaszcza wrażliwej. Przesuszają, nadmiernie wyjaławiają skórę oraz uszkadzają płaszcz hydrolipidowy. Unikaj ich zwłaszcza w kosmetykach do mycia twarzy oraz do higieny intymnej. Jeśli masz w domu zapas kosmetyków na bazie tych detergentów, zużyj je np. do mycia podłóg czy szyb. Jeśli mimo wszystko chcesz stosować je do ciała, przed użyciem rozcieńcz je w dużej ilości wody.
• Methylparaben, Ethylparaben, Butylparaben i Propylparaben – parabeny to stosunkowo dobrze przebadane składniki kosmetyków i w świetle wielu badań nie należy obawiać się ich tak bardzo, jak sądzono kilka lat temu. Nie mniej jednak są to silne konserwanty i w pielęgnacji cery wrażliwej lepiej się ich wystrzegać
• Paraffinum liquidum, Petrolatum, Cera Microcristallina,  Ceresin – oleje mineralne i ich pochodne to tanie, syntetyczne związki pozyskiwane z destylacji ropy naftowej. Mają silne działanie okluzyjne i są dobrze przebadane, stąd wielu producentów wciąż chętnie stosuje je w formułach dla cer wrażliwych, atopowych i alergicznych. Są bezpieczne w stosowaniu, ponieważ ze względu na pochodzenie mineralne, nie mają zdolności pokonywania bariery hydrolipidowej. Po aplikacji tworzą na skórze ochronny film. Jeśli do tej pory kosmetyki oparte na parafinie czy wazelinie dobrze Ci się sprawdzały, nie musisz z nich rezygnować. Pamiętaj jednak, że parafina czy wazelina sama w sobie nie ma działania nawilżającego ani odżywczego. Możliwe jednak, że przez silne działanie komadogenne (powodujące zaskórniki), kosmetyki te przynoszą Ci więcej szkody, niż pożytku i warto zamienić je na naturalne odpowiedniki.
• sztuczne aromaty i barwniki – składniki te występują na samym dole listy INCI. Z reguły są dobrze przebadane i bezpieczne, jednak posiadacze skóry wrażliwej powinni ich unikać ze względu na potencjalne ryzyko wywoływania podrażnień. Staraj się unikać ich w swoich kosmetykach.

UWAŻAJ NA ROŚLINNE EKSTRAKTY I… OLEJKI ETERYCZNE

Tak. Kochamy aromaterapię, a olejki eteryczne wytwarzamy od kilkunastu lat. Zdajemy sobie sprawę, iż są to prawdziwie działające substancje, do których należy podchodzić ostrożnie. Kupując kosmetyk z zawartością olejków eterycznych, koniecznie wykonaj próbę uczuleniową. Podobnie jest w przypadku stosowania kosmetyków domowych z dodatkiem olejków. Z wysokim prawdopodobieństwem będą Ci dobrze służyć, a naturalne olejki eteryczne pokochasz równie mocno, co my. Należy jednak robić do nich ostrożne podejścia, respektując drzemiącą w olejkach moc natury.

Tworząc własne kosmetyki, zawsze rozpoczynaj od najniższych podanych stężeń olejków eterycznych i uważnie obserwuj reakcje skóry.

Zabiegi kosmetyczne dla skóry wrażliwej

Posiadacze skóry wrażliwej mogą korzystać z wszelkich dobrodziejstw kosmetologii i medycyny estetycznej, należy jednak pamiętać o kilku ważnych sprawach.

W trakcie wywiadu ze specjalistą koniecznie wspomnij o wszystkich kwestiach związanych z nadwrażliwością Twojej skóry. Być może na podstawie takich informacji kosmetolog zdecyduje np. o zmniejszeniu stężenia składników aktywnych w preparatach zabiegowych. Nie traktuj tego jako coś złego, ponieważ specjalista stara się zrobić wszystko, aby uzyskać zamierzony efekt przy jednoczesnym uniknięciu podrażnień.

Decydując się na zabiegi w gabinecie kosmetycznym, wybierz zaufaną osobę. Twoją podejrzliwość powinien wzbudzić krótki, nieszczegółowy wywiad oraz brak próby uczuleniowej.

Po wizycie w gabinecie zarezerwuj sobie czas na odpoczynek. Być może Twoja skóra przez kilka kolejnych godzin będzie zaczerwieniona, lekko spuchnięta. Nie planuj na ten czas aktywności fizycznej i unikaj aplikowania makijażu, który dodatkowo mógłby podrażnić skórę.

Jeśli posiadasz skórę wrażliwą i do tej pory bałeś/bałaś się skorzystać z oferty profesjonalnego salonu właśnie w obawie przed podrażnieniami i niepożądanymi reakcjami skóry – uspokajamy! Współczesna kosmetologia ma nam do zaoferowania szeroki wachlarz zabiegów, wśród których znajdą się atrakcyjne usługi także dla wyjątkowo wrażliwych cer. Na początek proponujemy wybrać proste zabiegi nawilżające, takie jak np. maska algowa, peeling kawitacyjny czy po prostu masaż kosmetyczny.

Skóra wrażliwa a depilacja

Szczególnym zabiegiem kosmetycznym jest depilacja. Z różną częstotliwością i na różnych powierzchniach ciała korzystamy z niej niemal wszyscy, stąd mnogość dostępnych technik i preparatów.

Posiadacze skóry wrażliwej często skarżą się na wiele nieprzyjemnych kwestii związanych z goleniem czy depilacją. Ból w trakcie, podrażnienia po, nieprzyjemne uczucie ściągnięcia, pękająca skóra, a nawet drobne ranki. Jak ich uniknąć?

Na ten temat przygotowaliśmy obszerny artykuł: Skuteczna depilacja? To ta bez podrażnień. Lektura obowiązkowa!

Skóra wrażliwa – pigułka pielęgnacyjna

W poniższej grafice zebraliśmy wszystkie najważniejsze informacje dotyczące pielęgnacji cery wrażliwej.

Śledź nasz profil na instagramie! Czekają tam na Ciebie aromaterapeutyczne ciekawostki, przepisy na kosmetyki naturalne i wiele wartościowych postów edukacyjnych!