Bezsenność? Znajdź pomoc w aromaterapii
Bezsenność jest zaburzeniem snu, które występuje wśród ogólnej populacji zaskakująco często. Światowa Organizacja Zdrowia WHO uważa insomnię za jedną z najczęściej diagnozowanych dolegliwości.
Sen ma zbawienny wpływ na ludzie ciało i umysł. Wcale nie oznacza to, że po zaśnięciu mózg leniuchuje — wręcz przeciwnie! Co noc mózg dokonuje pewnego rodzaju segregacji i analizy wspomnień. W tym procesie niektóre z informacji zostają zakodowane jako “ważne”, inne zaś przepadają w czeluściach podświadomości.
Neurolodzy mawiają, że nie czas leczy rany, a sen. Zdanie to można potraktować dosłownie. W trakcie nocnego odpoczynku organizm szybciej się regeneruje. Szereg skomplikowanych reakcji hormonalnych, jakie zachodzą co noc w naszych ciałach sprawia, że kwestia snu wciąż pozostawia w medycynie obszerne pole badawcze.
Jakie są przyczyny bezsenności? Jak naturalnie można wspomóc się z jej walką? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Bezsenność — rodzaje
W zależności od długości trwania objawów i ich nasilenia, stosuje się odmienne metody zwalczania insomnii. Łagodną bezsenność z powodzeniem można zwalczać za pomocą technik relaksacyjnych, aromaterapii i innych, naturalnych sposobów.
Wyróżnia się trzy rodzaje bezsenności: przygodna, krótkotrwała i przewlekła.
Bezsenność przygodna
Najczęściej związana jest z czymś, co niedawno wydarzyło się w naszym życiu i znacząco wpłynęło na naszą psychikę. Można tu wskazać przykłady zarówno zdarzeń pozytywnych (zauroczenie, podekscytowanie np. nową pracą), jak i te zdecydowanie negatywne (stres przed egzaminem, żałoba). Bezsenność krótkotrwała bardzo często jest objawem tzw. jet lag’u, występującego na skutek zmiany czasu podczas dalekich podróży.
Ten rodzaj bezsenności najczęściej ustępuje po kilku dniach i nie wymaga kontaktu z lekarzem ani farmakoterapii. Doskonałym orędziem w walce z bezsennością przygodną jest aromaterapia.
Bezsenność krótkotrwała
Jako bezsenność krótkotrwałą definiujemy problemy ze snem trwające od tygodnia do trzech tygodni. Zdarza się, iż pierwotna przyczyna jest podobna do tych wymienionych w poprzednim akapicie. Czasami jednak reakcja organizmu jest mocniejsza, a problemy ze snem ciągną się dłużej, niż kilka dni.
Bezsenność krótkotrwała bywa jednak objawem chorób somatycznych. Jeśli to nie pierwszy epizod bezsenności, zalecana jest konsultacja z lekarzem medycyny rodzinnej.
Bezsenność przewlekła
Utrzymuje się ponad 30 dni. Ten rodzaj bezsenności najczęściej występuje jako objaw lub choroba współistniejąca z innymi schorzeniami natury psychiatrycznej, m.in. depresja i zaburzenia lękowe. Przewlekła bezsenność może być też spowodowana nadużywaniem leków uspakajających, substancji psychoaktywnych, używek.
Bezsenność przewlekła to poważny problem zdrowotny i wymaga bezwzględnej konsultacji lekarskiej.
Bezsenność — przyczyny
Znając przyczyny problemu, łatwiej sobie z nim poradzić. Nie inaczej jest z bezsennością, którą w wielu przypadkach łatwo można wyeliminować po poznaniu pierwotnego problemu.
Bezsenność to bardzo obszerne zagadnienie i nie sposób wymienić wszystkich jej przyczyn. Artykuł skupia się na najczęstszych jej powodach, które z powodzeniem można łagodzić z pomocą aromaterapii.
Nieprawidłowa higiena snu
Uznana psycholożka i terapeutka snu, Magdalena Komsta mawia, że ludziom najlepiej śpi w jaskini. Co to dokładnie znaczy?
Twoja sypialnia powinna być ciemna, chłodna i wilgotna. Każdy z tych czynników ma kluczowe znaczenie w utrzymaniu zdrowego snu. Lepiej śpimy, gdy pokój jest całkowicie zaciemniony, a temperatura powietrza nie przekracza 20 stopni Celsjusza. Zalecana wilgotność w sypialni to około 50%. W sezonie grzewczym utrzymanie odpowiedniej ilości nawilżenia w powietrzu może być wyzwaniem. Z pomocą przychodzą nam wtedy nawilżacze powietrza.
Wyjątkowo ważne są też dwie godziny bezpośrednio przed zaśnięciem. Zaleca się, aby w tym czasie nie korzystać z urządzeń elektronicznych takich jak telefony, komputery czy telewizory. Niebieskie światło emitowane przez ekrany negatywnie wpływa na proces zasypiania.
Higiena snu to także w miarę możliwości przestrzeganie stałego rytmu dobowego. Oczywiście wiele osób nie może sobie pozwolić na ten komfort — młodzi rodzice, osoby pracujące na zmiany, piloci i kierowcy długodystansowi. Jeśli jednak możesz, pozwól sobie na luksus zasypiania o stałej porze.
Bezsenność po covidzie
Badacze z oksfordzkiego Uniwersytetu odkryli, że nawet 20% ozdrowieńców zgłasza problemy z bezsennością po przechorowaniu covid-19. W głównej mierze są to osoby młode (do 35 rż), niecierpiące wcześniej na żadne zaburzenia snu ani choroby przewlekłe.
Prawdopodobną przyczyną występowania bezsenności w trakcie infekcji i po przechorowaniu covid-19 są powikłania neurologiczne. Nie bez znaczenia jest też znaczna zmiana trybu życia w trakcie izolacji i kwarantanny. Doraźnie pomocna będzie wzmożona aktywność fizyczna i zachowanie zasad higieny snu. Doskonałym jej uzupełnieniem jest aromaterapia.
Bezsenność na tle nerwowym
Krótkotrwałe, “nieszkodliwe” stresory są nam potrzebne w codziennym życiu — mobilizują do działania, pobudzają. Jednak przewlekły, agresywny stres wymienia się jako powód wielu chorób.
Nie inaczej jest z bezsennością na tle nerwowym. Zmagania z nią niewątpliwie należy rozpocząć od poznania pierwotnego czynnika stresującego i w miarę możliwości wyeliminowanie go. Bezcenna w takich przypadkach jest terapia poznawczo-behawioralna i praca z własnymi emocjami, lękami i nastrojami. Doraźne metody walki z bezsennością znajdziesz w dalszej części artykułu.
Bezsenność w ciąży
Według badań opublikowanych przez National Sleep Foundation aż 78% ciężarnych kobiet skarży się na epizody bezsenności!
Ciąża to okres dynamicznych zmian zachodzących w organizmie kobiety. Już kilka dni po zapłodnieniu rusza kaskada reakcji biochemicznych, które mają wpływ na każdy aspekt życia ciężarnej — także na sen. W pierwszym trymestrze wyraźnie rośnie stężenie progesteronów i estrogenów we krwi. Odpowiadają one za tzw. huśtawkę nastrojów, jaka często pojawia się u kobiet w tym okresie. Objawiać może się to płaczliwością, drażliwością oraz kłopotami w zasypianiu.
W drugim trymestrze zazwyczaj pojawiają się nowe problemy. Rosnący brzuch, bóle pleców, niemożność znalezienia wygodnej pozycji – żadna z tych rzeczy nie ułatwia zasypiania. Większe problemy z bezsennością w ciąży zazwyczaj mają panie, które z różnych powodów prowadzą oszczędny tryb życia. Jeżeli tylko lekarz prowadzący ciążę nie widzi przeciwwskazań, warto zadbać o odpowiednią ilość łagodnego wysiłku fizycznego.
Trzeci trymestr bywa najgorszym okresem pod względem jakości snu. Do problemów z poprzednich miesięcy dochodzą coraz intensywniejsze ruchy płodu, częste parcie na mocz, a także stres związany ze zbliżającym się porodem i życiowymi zmianami. Nic dziwnego, że przyszłe mamy kiepsko sypiają w nocy, a w ciągu dnia bywają przemęczone.
Bardzo często skutecznym rozwiązaniem na walkę z bezsennością w ciąży są techniki relaksacyjne, a wśród nich — aromaterapia. Letnia kąpiel z kilkoma kroplami olejku eterycznego z lawendy uznawana jest nie tylko za bezpieczną, ale i wskazaną w trakcie ciąży. Zgaś światło, włącz spokojną muzykę i zanurz się w delikatnym aromacie Prowansji.
Bezsenność u mężczyzn
Bezsenność nie ma płci. Choć statystycznie częściej cierpią na nie kobiety, odsetek źle sypiających mężczyzn z roku na rok rośnie.
Prócz wymienionych już przyczyn (stres, zmiana czasu, brak odpowiedniej higieny snu czy choroby) do listy należy dopisać chrapanie. To uciążliwa dolegliwość, z którą najczęściej zmagają się osoby otyłe. Nieprawidłowy oddech w trakcie snu znacząco wpływa na jego jakość. Osoby chrapiące często są przemęczone i permanentnie niewyspane. Dodatkowo same dźwięki towarzyszące tej przypadłości przeszkadzają we śnie innym domownikom. Sam chrapiący także często wybudza się w nocy.
Bezsenność u mężczyzn może mieć też związek z przerostem prostaty. Częste budzenie się celem wizyty w łazience może skutkować problemem z ponownym zaśnięciem.
Jak pokonać bezsenność
Na szczęście, objawy bezsenności możemy leczyć! W aptekach dostępnych jest wiele środków bez recepty, które rzekomo mają wpływać pozytywnie na jakość snu oraz skrócić czas zasypiania. Najczęściej są to różnego rodzaju suplementy diety i produkty ziołowe. Oddzielnym tematem jest leczenie farmakologiczne, które bezwzględnie należy prowadzić pod kontrolą i na wyraźne zalecenie lekarza.
A co jeśli poprosimy o pomoc naturę? Bywa, że rozwiązanie problemu jest znacznie prostsze, niż skład reklamowanych specyfików.
Aromaterapia jest uznanym sposobem w walce z bezsennością. Jej moc płynie wprost ze związków zawartych naturalnie w roślinach, z których od wieków intuicyjnie korzystali nasi przodkowie. Dziś jesteśmy bogatsi o lata doświadczeń i liczne badania naukowe. Ich wyniki są jednoznaczne! Terapia wybranymi olejki eterycznymi ma pozytywny wpływ na jakość snu, pomaga się wyciszyć i zrelaksować. Jakie olejki eteryczne pomagają w walce z bezsennością?
Aromaterapia w walce z bezsennością
Aromaterapia z roku na rok zdobywa coraz szersze grono zwolenników. Jej dobroczynne właściwości dostrzegają specjaliści z wielu dziedzin medycyny i psychologii.
W terapii bezsenności zastosowanie znalazły m.in. olejki: jodłowy, lawendowy i mandarynkowy. Należą one do trzech różnych grup zapachowych, dlatego każdy znajdzie olejek eteryczny zgodny z własnymi preferencjami.
Kojące kąpiele z olejkami eterycznymi
Kąpiel to jeden z prostych, ale bardzo przyjemnych i skutecznych sposobów na wykorzystanie mocy olejków eterycznych. Przygotowanie kąpieli aromaterapeutycznej jest bardzo proste!
Wystarczy napełnić wannę wodą do połowy i dodać kilka kropli wybranego olejku eterycznego. Można je ze sobą mieszać wedle uznania. Zalecane połączenia zapachowe zawsze znajdziesz w opisach poszczególnych olejków w naszym sklepie internetowym.
Kąpiele aromaterapeutyczne powinny trwać około 15 minut. Niewskazane jest dolewanie do nich dodatkowych kosmetyków np. pianotwórczych, ponieważ zaburzają one działanie olejków eterycznych.
Kobiety ciężarne powinny unikać wysokiej temperatury wody. Jest ona niewskazana ze względu na ryzyko gwałtownego zwiększenia się przepływu krwi, a co za tym idzie, ciśnienia. Jeśli używamy olejków cytrusowych, a w szczególności — cytrynowego i grejpfrutowego —należy pamiętać o ich fototokstyczności. Przez około 6 godzin po zakończeniu terapii nie należy eksponować się na światło słoneczne.
Dyfuzja olejków eterycznych w sypialni
Skutecznym sposobem w walce z bezsennością może okazać się dyfuzor olejków eterycznych. To niepozorne urządzenie wykorzystuje ultradźwięki do tworzenia chłodnej, aromatycznej mgiełki.
Dobrym pomysłem jest umieszczenie urządzenia z wybranym olejkiem eterycznym w sypialni na kilka godzin przed snem. Dzięki temu powietrze nasiąknie dobroczynnymi właściwościami rośliny, co pomoże się zrelaksować i zapaść w głęboki, zdrowy sen.
Pamiętaj oczywiście o wyżej wymienionych zasadach higieny snu. W połączeniu z mocą aromaterapii przyniosą kolorowe, długie sny i łagodne poranki.
Alternatywą dla dyfuzorów są tradycyjne kominki ceramiczne. Działają one na nieco innej zasadzie. Woda z olejkiem eterycznym jest najpierw podgrzewana za pomocą świeczki, co może wpływać negatywnie na niektóre związki chemiczne zawarte w olejkach. Ponadto kominki zazwyczaj mają mniejszą moc dystrybucji aromatów. Oczywiście nie zalecamy pozostawienia na czas snu kominka z zapaloną świeczką!
W przypadku bezsenności, wyjątkowym zastosowaniem odznacza się lawenda. Przed snem wystarczy umieścić 2-3 krople olejku na poduszce lub prześcieradle. Wyjątkowy aromat olejku eterycznego z lawendy pomoże się uspokoić i zapaść w sen.
Bibliografia:
– Aromaterapia. Ilustrowany przewodnik. Clare Walters
– Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym. Natalia Dobros, 2017
– Sen, bezsenność i jej leczenie – krótki przegląd aktualnej wiedzy
ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa, Izabela Grabska-Kobyłecka, Dariusz Nowak, 2014